HPSG-DEAL: HOE KONDEN WE ONS TOCH ZO VERGISSEN?
Dat de bouw van een ‘groene’ waterstofcentrale door de Deense Hybrid Powers Systems Group (HPSG) in Commewijne niet doorgaat, is een enorme tegenvaller voor de regering. De initiatiefnemers bleken een stel gewiekste grappenmakers die fantasierijke verhalen vertelden. Met als gevolg dat de Staat heel veel kosten zal moeten maken om onder de overeenkomsten uit te komen.
Hoe is het mogelijk dat ministeries van Buitenlandse Zaken en van Financiën zich zo in de luren lieten leggen? Dat is de hamvraag waar iedereen graag antwoord op wil hebben. De regering is in deze het totale Surinaamse volk een eerlijk antwoord schuldig. Maar vooral bij Bibis zullen deskundigen hun toetsing structureel moeten herevalueren, omdat zij HPSG tegen het licht moesten houden.
Vorige week vrijdag kregen we ook geen duidelijkheid over wie verantwoordelijk is tijdens een persconferentie waar beide bewindslieden aanzaten. Achaibersing waste in ieder geval zíjn handen in onschuld. De regering was volgens hem “absoluut niet naïef” geweest in deze kwestie. HPSG wist een klein jaar eerder met Suriname wereldwijd krantenkoppen te halen nadat directeur Benny Falk op een persconferentie, waar de twee ministers ook waren aangeschoven, het project bekend had gemaakt. Het was van ongekende omvang: HPSG zou maar liefst 1,2 miljard dollar zou investeren in een unieke waterstofcentrale die minimaal 100 Megawatt schone energie moest gaan leveren. Het was de energiebron van de toekomst en het zou Suriname niets kosten. Maar de regering moest wel garanderen de energie 25 jaar lang af te nemen.
Ook zou HPSG flink investeren in de infrastructuur in de omgeving van de centrale, op de plantage Breedevoort in Commewijne. Er zouden naar schatting minimaal duizend banen worden gecreëerd en als klap op de vuurpijl kon Suriname rekenen op zeshonderd milieuvriendelijke bussen die ze van de Denen cadeau zouden krijgen. En de investeerders hadden haast, want in 2023 moesten de eerste werkzaamheden al beginnen.
De hele deal was tot stand gekomen dankzij de diaspora in Nederland die, zo roept president Chandrikapersad Santokhi al jaren, bereid zijn om enorme sommen geld te investeren om Suriname uit het financiële moeras te trekken. De diaspora hadden ook een deel van de plantage Breedevoort in Commewijne beschikbaar gesteld voor de bouw van de centrale. In ruil daarvoor mocht de diaspora zitting nemen in de raad van commissarissen van HPSG. Dit project was volgens het staatshoofd het bewijs dat de steeds maar weer aangekondige steun uit Nederland geen grootspraak was. En de centrale zou Suriname helpen eindelijk serieus tot ontwikkeling te komen!
Maar het bleek allemaal wat minder rooskleurig te zijn dan het in werkelijkheid was. Journalisten van het Deense bureau Danwatch bevestigden in november vorig jaar wat velen al vermoedden:
HPSG heeft geen enkele ervaring heeft met waterstof, dat pas na een complex proces geproduceerd kan worden. Achter de onderneming gaat een “groene façade van meesterbreinen, cryptische bedrijfsstructuren en failliete vastgoedbedrijven schuil”, zo concludeerden zij na maandenlang onderzoek.
Directeur Falk was in Denemarken en daarbuiten betrokken bij een aantal bouw- en vastgoedbedrijven die bijna allemaal binnen anderhalf jaar failliet gingen. Hij is daarnaast in het verleden veroordeeld voor het smokkelen van bloeddiamanten. Via een wirwar van bedrijven leidde het spoor van HPSG naar het Griekse eiland Rhodos, waar het als inactief bedrijf staat ingeschreven.
Het is slechts het topje van de ijsberg van wat er allemaal mis is met HPSG. Maar wie zou denken dat de alarmbellen zouden rinkelen bij de regering, vergist zich deerlijk. Die stak zelfs de kop in het zand en liet weten dat ze op basis van het eigen onderzoek dat was uitgevoerd nog voldoende vertrouwen in HPSG te hebben. Wat ze hebben onderzocht, is nog steeds een raadsel. Het bedrijf zou in ieder geval tot 31 december de tijd hebben om zich te bewijzen.
Pas vorige week bleek men tot inkeer te zijn gekomen en beseften de regeerders dat het nooit wat zal worden met die groene centrale. In een CDS-persbericht wordt gesteld wat iedereen al maanden wist: dat door HPSG een ‘onjuiste voorstelling van zaken is gegeven’. Daarnaast is het Deense bedrijf ‘elementaire verplichtingen uit de overeenkomst niet nagekomen en kan deze ook niet nakomen’. Er is een advocaat aangetrokken om de deal ongeldig te laten verklaren.
OPINIE|ARMAND SNIJDERS
