SURINAAMSE GEZONDHEIDSZORG | VAN STAATSZORGEN NAAR VOLKSGEZONDHEID

Auteur: Maya Parbhoe

De patiënt is klaar voor genezing – het systeem nog niet.

De Surinaamse gezondheidszorg lijdt al jaren onder een diepe, systemische ziekte. Niet door gebrek aan medisch talent of inzet, maar door een verkeerd georganiseerd systeem: centraal aangestuurd, inefficiënt, ondoorzichtig en politiek beïnvloed.

De zorg is ondergebracht bij een overheid die structureel tekortschiet in haar kerntaken. De levering van medicijnen faalt, ziekenhuizen worden met verouderde middelen gerund, betalingen aan zorgverleners stagneren en beleidswijzigingen zijn traag en onsamenhangend. Het gevolg? Ongelijkheid, wantrouwen en een vlucht naar privéklinieken of het buitenland – voor wie dat kan betalen.

Het is tijd voor een totale reset.

Gezondheidszorg hoort niet onder directe controle van de overheid te vallen.

Ze moet worden georganiseerd als een publieke dienst, gefinancierd via het Sovereign Wealth Fund, en gecontroleerd door burgers en zorgverleners – niet door politici.

Wat gaat er fundamenteel mis?

1. De financiering is ad hoc en onbetrouwbaar
   Jaarlijks stelt de overheid een begroting op waarin gezondheidszorg een fors aandeel heeft (2024: circa 4% van de begroting, ± SRD 4 miljard), maar betalingen aan leveranciers en instellingen blijven vaak maanden uit. Containers met medicijnen staan vast in havens vanwege betalingsachterstanden. De inkoop is gecentraliseerd, log en gevoelig voor corruptie.
2. De zorg is afhankelijk van politieke willekeur
   Ziekenhuizen worden geleid als verlengstukken van ministeries. Directies worden politiek benoemd, salarissen van medisch personeel hangen af van budgetbesprekingen, en noodzakelijke hervormingen worden uitgesteld uit angst voor imagoschade.
3. Er is geen beloning voor kwaliteit
   Zorgverleners worden niet betaald op basis van prestaties, maar op basis van dienstjaren of vaste contracten. Dit ontmoedigt innovatie en klantgerichtheid. Er is geen concurrentie, geen benchmarking, en geen feedbacksysteem dat leidt tot verbetering.
4. Patiëntgegevens en procesbeheer zijn verouderd
   Dossiers zijn vaak nog op papier, er is geen nationaal interoperabel EPD (elektronisch patiëntendossier), en informatie stroomt traag tussen zorgverleners. Dit leidt tot dubbele diagnoses, medicatieconflicten en onnodige kosten.

De oplossing: zorg herinrichten als nationale infrastructuur

We hervormen het systeem op basis van vier kernprincipes:

1. Haal de gezondheidszorg weg bij de overheid
   De overheid blijft toezichthouder en wetgever, maar is niet langer uitvoerder of financier. Alle ziekenhuizen, apotheken en zorgcentra worden verzelfstandigd of omgezet in coöperaties of stichtingen met transparant bestuur. De aanbesteding van zorg verloopt via onafhankelijke zorgcontracteurs.
2. Financier de zorg structureel via het Sovereign Wealth Fund
   De basiszorgverzekering van elke burger wordt jaarlijks gefinancierd vanuit het onafhankelijke SWF. Geen jaarlijkse politieke discussies meer, maar automatische toewijzing van een vastgesteld bedrag per hoofd van de bevolking. Zorgverzekeraars beheren deze fondsen en contracteren aanbieders op basis van kwaliteit, efficiëntie en patiënttevredenheid.
3. Creëer een publieke digitale zorginfrastructuur
   Er komt een nationaal digitaal zorgplatform met de volgende functies:

• Een persoonlijk medisch dossier voor elke burger, toegankelijk via mobiel apparaat
• Automatische registratie van consulten, diagnoses, behandelingen en kosten
• Patiëntenfeedback per instelling, zichtbaar voor alle burgers
• Transparante wachttijd- en uitkomstgegevens per zorgaanbieder

4. Stimuleer concurrentie en beloon kwaliteit
   Alle zorginstellingen – publiek en privaat – kunnen deelnemen aan het systeem. Kwalitatieve zorg wordt beloond via bonussen; slechte prestaties leiden tot uitsluiting van toekomstige contracten. De patiënt kiest zelf waar hij behandeld wordt, met zijn zorgbudget als machtig instrument.

Wat levert dit op?

• Efficiëntere uitgaven
  Door prestaties te koppelen aan financiering worden verspilling, corruptie en inactiviteit ontmoedigd.
• Hogere patiënttevredenheid
  Burgers krijgen toegang tot betere zorg – sneller en dichter bij huis – zonder afhankelijkheid van politieke connecties.
• Hogere productiviteit in de sector
  Zorgverleners worden gestimuleerd om te innoveren, te digitaliseren en zich bij te scholen.
• Betere volksgezondheid
  Meer focus op preventie, snellere diagnoses en betere behandeltrajecten door digitale integratie en feedbacksystemen.

Van crisis naar kans

Suriname hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Estland, Chili, Singapore en zelfs Rwanda hebben laten zien dat digitalisering, transparantie en marktwerking in de zorg niet ten koste gaan van solidariteit – integendeel, ze versterken die juist.

De echte vraag is: durven we het systeem los te koppelen van de oude politieke macht? Durven we de patiënt en de zorgverlener centraal te zetten? Met een goed ingericht Sovereign Wealth Fund en de juiste technologische infrastructuur is het antwoord: ja.

Zorg is geen gunst van de staat. Het is een recht van het volk.

ADVERTORIAL.