HET SCHANDAAL ROND DE SLM BEGINT ZICH ALS EEN OLIEVLEK TE VERSPREIDEN

ANALYSE: ARMAND SNIJDERS

Vooral de VHP – en met name president Chandrikapersad Santokhi – wordt meer en meer in het nauw gedreven. Terwijl het staatshoofd iedereen de schuld geeft van wat er allemaal is misgegaan bij de maatschappij, wil hij de samenleving doen geloven dat hem geen enkele blaam treft. Het tegendeel is echter aantoonbaar waar.

In zijn verklaring in DNA waste Santokhi vorige week maandag tegelijkertijd zijn eigen handen omtrent het SLM-drama volledig in onschuld. De president deed voorkomen alsof de riante vergoeding die Prenobe Bissessur ontving, een complete verrassing voor hem was. Hij kon er niet onderuit zijn vertrouweling Bissessur te laten vallen en alle functies die hij in de afgelopen twee jaar heeft gekregen, af te nemen. Dat hij het parlement verder over wat zich bij de SLM heeft voltrokken, wil informeren in een zogeheten (inmiddels tot 5 september uitgesteld) comité generaal (geheime vergadering), is hoogst ongebruikelijk en geeft al te denken.

Zo’n comité generaal wordt doorgaans alleen gehouden als de staatsveiligheid in het geding is of als er ernstige zaken spelen die het land zouden kunnen schaden.

In deze SLM-gate is dat helemaal niet het geval en het enige dat in het geding is, is de betrouwbaarheid van onze leiders. Daar móet de samenleving zelfs deelgenoot van zijn. Dus het zou zeer aan te bevelen zijn om dat toch in een openbare vergadering te bespreken, al was het maar om de geloofwaardigheid van de regering -en Santokhi in het bijzonder- overeind te houden. De regering lijkt de zeer geheime bijeenkomst echter als middel te gebruiken om de rol van Santokhi te bagetalliseren.

Kennelijk had Santokhi er niet op gerekend dat SLM-directeur Paul de Haan na zijn vlucht uit Suriname vanuit Nederland opeens naar de media daar toe een open boek zou zijn en zijn straatje probeerde schoon te vegen. Hij stelt daarin dat hij op zondag 21 augustus jongstleden zijn ontslag heeft aangeboden aan de president, ‘die dit heeft aanvaard’. Vreemd genoeg repte Santokhi daar een dag later in De Nationale Assemblee met geen woord over. Over het waarom kunnen we alleen maar gissen.

Ook heeft Santokhi er weinig aan gedaan om te verhinderen dat De Haan een dag later het land uitglipte, zoals dat met Bissessur wel lukte. De Haan kon kinderlijk eenvoudig met vrouw en kinderen naar Frans-Guyana afreizen en van daaruit naar Parijs vliegen. Directe aanleiding was dat ‘mijn veiligheid en dat van mijn gezin met zeer jonge kinderen gevaar liep’, zo schreef hij in zijn latere verklaring. Daarin stond ook: ‘Er is een risicoanalyse gemaakt door de Directie Nationale Veiligheid en ik zou persoons- en objectbeveiliging moeten ontvangen.’

Uit dat laatste kun je dus opmaken dat het Directoraat Nationale Veiligheid (DNV), dat rechtstreeks verantwoording moet afleggen aan de president, in contact met De Haan stond en hem al in de gaten hield. Dat ze hem dus kennelijk de gelegenheid hebben gegeven om hem te smeren, geeft op zijn minst te denken. Wie wisten ervan dat hij plotsklaps zijn biezen zou pakken om eventuele strafvervolging te ontlopen?

De Haan had over de hele rechtsgang in Suriname geen goed gevoel, ook omdat hij zich van geen kwaad bewust zegt te zijn. ‘Van verwijtbaar handelen, laat staan strafrechtelijk handelen, mijnerzijds is volstrekt geen sprake, maar ik had helaas bepaald niet de indruk dat op dit moment voldoende aandacht zou bestaan om mijn kant van het verhaal onbevangen aan te horen en te onderzoeken. Dat laat uiteraard onverlet dat ik graag bereid ben medewerking te verlenen aan verder onderzoek. Ik zal de betrokken partijen laten weten dat ik hiertoe bereikbaar ben via mijn advocaten’. Maar als je overtuigd bent van je eigen onschuld, waarom vlucht je hem dan, vragen velen zich af. Tegelijkertijd de SLM en het personeel volledig aan het lot overlatend.

De Haan had schijnbaar geen enkel vertrouwen in het Surinaamse rechtssysteem en koos voor de methode-Hoefdraad. Via zijn advocaten in Nederland zal hij zich desnoods verweren, want de kans dat hij ooit nog voet op Surinaamse bodem zet, is nihil. Daardoor zal vooralsnog onduidelijk blijven waarvoor De Haan verantwoordelijk was en in hoeverre hij zijn bevoegdheden heeft overschreden. Hijzelf beweert van niet, wat zou impliceren dat hij de raad van commissarissen (rvc) en de aandeelhouder (president Santokhi) wel geïnformeerd zou hebben over het aantrekken van Bissessur. De rvc zegt bij monde van het lid Leo Brunswijk niet te zijn ingelicht.

Ongetwijfeld was president-commissaris Xaviera Jessurun daarvan wel op de hoogte. Zij is daar ruim een half jaar geleden immers neergezet door Santokhi, die op deze post een vertrouweling wilde hebben zodat hij ogen en oren bij het bedrijf zou hebben. En zij heeft naar verluidt dat vertrouwen niet beschaamd. Dus ook al heeft De Haan het niet aan Santokhi verteld (wat onwaarschijnlijk is), dan zou het wel via Jessurun zijn ingefluisterd.

Het is maar zeer de vraag of Santokhi volgende week tijdens het comité generaal wel de hele waarheid zal vertellen, zoals hij wettelijk verplicht is. Want die waarheid zal zijn positie aan het wankelen kunnen brengen. Zeker over de rol van de door hem binnengesleepte diaspora-VHP’ers bij de SLM en en andere staatsbedrijven, die de bedrijven heel veel geld kosten maar weinig opleveren. Maar dat alles uiteindelijk toch wel tot in de details zal uitlekken, zal Santokhi inmiddels ook wel weten. Uiteindelijk loopt hij in ieder geval het serieuze risico dat de kiezers hem voor die verzwegen waarheden bij de eerstvolgende verkiezingen zullen afstraffen.

ANALYSE

Lees ook: Adviseur-president-niets-mis-gegaan-bij-de-SLM