IRAANSE PRESIDENT RAISI OMGEKOMEN BIJ HELIKOPTERCRASH
Foto: De omgekomen Iraanse president Ebrahim Raisi. | Bron: NOS
De Iraanse president Ebrahim Raisi en minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amirabdollahian zijn om het leven gekomen bij een helikoptercrash, dat meldt vicepresident Mansouri.
Volgens de Iraanse staatstelevisie zijn ook de zeven andere inzittenden van het toestel omgekomen. Reddingswerkers hadden de laatste uren zicht op de helikopter waarin de Iraanse president gisteren neerstortte. Er werd “geen teken van leven” waargenomen van de president en de andere mensen aan boord van de helikopter. Reddingswerkers zagen het toestel op zo’n 2 kilometer afstand, voegde hij eraan toe.
Een Iraanse functionaris zei al snel dat er weinig hoop was dat de 63-jarige Raisi en de andere inzittenden nog in leven waren. De helikopter waarin zij zaten zou volledig in vlammen zijn opgegaan na de crash.
Informatie over de oorzaak van de crash en of er overlevenden waren, was in de eerste uren zeer schars. De helikopter crashte in slecht weer, in bergachtig gebied. Maar er wordt ook gesproken over hoe sterk verouderd de Iraanse luchtvaartindustrie is en dat deze helikopters niet meer helemaal up-to-date waren. Reserveonderdelen zijn door de sancties al jaren moeilijk te krijgen en daar worden dan onveilige oplossingen voor gezocht. Er gaan ook theorieën rond dat dit geen ongeluk was, maar iets anders. Iran heeft een hoop vijanden, maar voor nu valt het mee met dat soort speculaties.
In Iran zelf is de staatstelevisie sinds gisteren gestopt met de reguliere programmering: er worden gebeden uitgezonden en het werk van de reddingswerkers. Maar Raisi is lang niet bij iedereen populair. Er verschenen gisteravond al onbevestigde beelden op sociale media van mensen die feest aan het vieren waren met vuurwerk. Raisi was namelijk ook de president die protesten in zijn land met harde hand neersloeg en mensen liet oppakken. Dus Iraniërs die een heel andere koers willen voor hun land zijn hier niet heel rouwig om.
Tegelijk zullen we nog moeten zien wat voor gevolgen de dood van Raisi heeft. Hij was een hardliner binnen het Iraanse establishment en werd vaak genoemd als mogelijke opvolger van de opperste leider, de 85-jarige ayatollah Khamenei. Die zelf zei gisteren meteen dat iedereen vooral kalm moest blijven, wat er ook zou gebeuren. Hij benadrukte dat er niets ging veranderen in Iran.”
De helikopter waarin Raisi samen met de minister van Buitenlandse Zaken en zeven anderen zat, stortte gistermiddag in slecht weer neer in onherbergzaam gebied in het noordoosten van het land. De reddingsoperatie, die uren gaande was, verliep moeizaam door de dichte mist en de duisternis.
Meerdere landen, waaronder Rusland en Turkije, boden hun hulp aan bij de reddingsoperatie. Een Turkse drone wist midden in de nacht de locatie van de helikopter vast te stellen met een warmtecamera, meldt het Turkse persbureau Anadolu.
Turkije deelde coördinaten met de Iraanse autoriteiten. Het wrak zou op zo’n 20 kilometer van de grens met Azerbeidzjan liggen, op een steile berg. Aan de hand van die coördinaten is vervolgens naar de helikopter gezocht.
Raisi was op de terugweg van een bezoek aan Azerbeidzjan en vloog in een konvooi van drie helikopters. Zijn toestel kwam neer in de Iraanse provincie Oost-Azerbeidzjan. De andere toestellen kwamen veilig aan de grond.
Raisi werd in 2021 president van Iran. Daarvoor was hij de hoogste rechter van het land. Onder zijn leiding sloeg Iran een nog conservatievere weg in. Hij werd gezien als protegé en mogelijke opvolger van de hoogste leider ayatollah Ali Khamenei.
Hij werd door mensenrechtenorganisaties als rechter medeverantwoordelijk gehouden voor de executie van duizenden politieke gevangenen in 1988, aan het einde van de oorlog tussen Iran en Irak. Zijn presidentschap ging ook gepaard met veel geweld: zo werden de massale protesten na de dood van Mahsa Amini in 2022 hard de kop ingedrukt.
Minister van Buitenlandse Zaken Amirabdollahian, die ook omkwam bij de crash, stond net als Raisi bekend als een zogenoemde hardliner binnen het Iraanse regime. De 60-jarige Amirabdollahian werd in 2021 minister onder Raisi. Daarvoor vervulde hij onder twee andere buitenlandministers al hoge functies en onderhandelde hij onder meer met westerse landen over het Iraanse kernprogramma.
Als minister had hij een aanzienlijke invloed op de Iraanse buitenlandpolitiek. Zo speelde hij vorige jaar een belangrijke rol bij de doorbraak in de diplomatieke betrekkingen met rivaal Saudi-Arabië en hij stond in nauw contact met de leiders van Hamas in de oorlog tussen Hamas en Israël. Ook had hij nauwe banden met de Iraanse Revolutionaire Garde.
